Có bao giờ bạn soi gương mà để ý kỹ mắt mình trong gương? Tập trung nhìn kỹ vào thấy thì một bên đồng tử (con ngươi) có kích thước lớn hơn con ngươi của mắt còn lại? Nếu vậy, bạn có thể bị chứng đồng tử không đều. Liệu mắt tôi bị lệch đồng tử rồi, thì tôi phải làm sao đây? Cùng tìm hiểu nhé!
Contents
Định nghĩa về đồng tử không đều
Đồng tử hay con ngươi khi nhìn bằng mắt thường có dạng hình tròn màu đen trong mắt. Chúng có nhiệm vụ thu thập ánh sáng và hình ảnh, sau đó truyền tín hiệu đến võng mạc để giúp ta nhìn thấy được.
Đồng tử không đều (thuật ngữ tiếng anh là Anisocoria) là hiện tượng khi bạn có 2 hai đồng tử không đồng đều. Một bên con ngươi có thể có kích thước lớn hơn bình thường (giãn đồng tử), hoặc một bên con ngươi có thể nhỏ hơn bình thường (co đồng tử), dẫn đến đồng tử có kích thước khác nhau.
Nguyên nhân gây ra đồng tử không đều
Nhiều trường hợp đồng tử không đều là bình thường và không có bất kỳ bệnh lý cơ bản hoặc lịch sử chấn thương. Nói chung, những trường hợp bất thường trong đó một bên đồng tử lớn hơn bên còn lại hơn 1,0 mm mà không có nguyên nhân rõ ràng được gọi là giãn đồng tử đơn giản, giãn đồng tử lành tính hoặc giãn đồng tử sinh lý.
Trong một nghiên cứu về sự phổ biến của bệnh lý đồng tử không đều, các nhà nghiên cứu đã chụp ảnh con ngươi của 128 đối tượng bình thường trong ánh sáng mờ trong năm ngày liên tiếp. Hình ảnh được chụp vào buổi sáng và buổi chiều mỗi ngày.
52 trong số các đối tượng (41%) có dị tật từ 0,4 mm trở lên lúc này hay lúc khác trong năm ngày này. Tại bất kỳ buổi chụp ảnh nào, một số lượng đối tượng khá ổn định (chiếm 19%) cho thấy lượng giãn đồng tử nhẹ.
Tỷ lệ mắc bệnh đồng tử không đều không thay đổi theo thời gian trong ngày hoặc từ ngày này sang ngày khác; cũng không bị ảnh hưởng bởi giới tính, tuổi tác hoặc màu mắt của đối tượng.
Một nghiên cứu khác cũng cho thấy khoảng 20% dân số nói chung có dị tật lành tính nhẹ.
Tuy nhiên, bên các tình trạng sinh lý, tình trạng đồng tử không đều đáng kể có thể có một số nguyên nhân, và một số có thể là vấn đề y tế. Nguyên nhân gây giãn đồng tử đáng kể (một đồng tử lớn hơn đồng tử còn lại hơn 1,0 mm) bao gồm:
Chấn thương mắt
Ví dụ, đọc ví dụ về đôi mắt của David Bowie bên dưới.
Một số loại thuốc mắt
Ví dụ, thuốc nhỏ mắt pilocarpin được sử dụng để điều trị bệnh tăng nhãn áp có thể làm cho đồng tử của mắt được điều trị nhỏ hơn so với đồng tử khác.
Viêm mống mắt
Viêm mống mắt (viêm màng bồ đào trước) có thể gây ra dị ứng thường đi kèm với đau mắt.
Đồng tử Adie
Tình trạng lành tính này (còn được gọi hội chứng Adie) thường làm cho một đồng tử to hơn đáng kể so với đồng tử khác. Đồng tử bị ảnh hưởng cũng không phản ứng hay phản ứng chậm với ánh sáng. Trong hầu hết các trường hợp, nguyên nhân của hội chứng Adie là không rõ, có thể liên quan đến chấn thương mắt (bao gồm chấn thương do phẫu thuật đục thủy tinh thể phức tạp), thiếu lưu lượng máu (thiếu máu cục bộ) hoặc nhiễm trùng.
Rối loạn thần kinh
Một số tác nhân làm tổn thương dây thần kinh trong não hoặc tủy sống có thể gây ra chứng bất thường. Một trong những trường hợp quan trọng nhất cần phải liệt kê trong số này đó là hội chứng Horner. Những người bị rối loạn hệ thống thần kinh gây ra dị tật cũng thường có mí mắt sụp, nhìn đôi và / hoặc lác. Rối loạn não liên quan đến đồng tử không đều bao gồm đột quỵ, xuất huyết (tự phát hoặc do chấn thương đầu) và ít phổ biến hơn là một số khối u hoặc nhiễm trùng.
Hội chứng Horner có liên quan mật thiết tới kích thước và độ giãn nở của đồng tử
Hội chứng Horner còn được gọi là hội chứng Horner-Bernard hoặc bại liệt giao cảm. Ba triệu chứng kinh điển của hội chứng Horner là:
- Sụp mí
- Miosis (giảm kích thước đồng tử)
- Viêm da mặt (giảm tiết mồ hôi ở bên bị ảnh hưởng trên khuôn mặt của bạn)
Hội chứng Horner cũng có thể được phân biệt với dị tật đơn giản (lành tính) bằng cách nhanh chóng cho đồng tử giãn ra trong ánh sáng mờ. Đồng tử bình thường (bao gồm cả đồng tử bình thường có kích thước hơi không đồng đều) giãn ra trong vòng năm giây khi đèn phòng bị mờ đi. Một đồng tử bị ảnh hưởng bởi hội chứng Horner thường mất 10 đến 20 giây để giãn trong ánh sáng mờ hoặc phòng tối.
Hội chứng Horner thường có nguyên nhân là do một vấn đề y tế tiềm ẩn, chẳng hạn như đột quỵ, khối u hoặc chấn thương cột sống.Trong một số trường hợp thì không có nguyên nhân rõ ràng.
Không có cách điều trị cụ thể cho hội chứng Horner, nhưng nếu nó liên quan đến một vấn đề y tế đã được xác định, điều trị cho nguyên nhân chính có thể khôi phục các chức năng thần kinh trở lại bình thường.
Ví dụ tiêu biểu về chứng đồng tử không đều
Một trong những đặc điểm hình thể đặc biệt nhất của cố ca sĩ, cố nhạc sĩ và nhà sản xuất David Bowie là đôi mắt của anh ấy – Một ví dụ điển hình về chứng đồng tử không đồng đều.
Nhiều người tin rằng anh ta có hai mắt màu khác nhau – một tình trạng gọi là dị hợp tử. Nhưng lý do thực sự khiến đôi mắt của David Bowie trở nên nổi bật là dị thường.
Bowie được sinh ra với đôi mắt xanh. Nhưng một cuộc đấu tay đôi với một người bạn khi họ còn là thanh thiếu niên khiến đôi mắt anh ta giãn ra vĩnh viễn, khiến đôi mắt đó có vẻ ngoài tối hơn nhiều.
Phải làm gì nếu bạn bị đồng tử không đều?
Nếu bạn hoặc người khác nhận thấy rằng bạn có một đồng tử lớn hơn bên kia, hãy gặp bác sĩ nhãn khoa ngay lập tức – đặc biệt nếu bạn có bất kỳ điều nào sau đây:
- Sụp mí mắt
- Tầm nhìn đôi
- Mất thị lực
- Đau đầu hoặc đau cổ
- Đau mắt
- Chấn thương đầu hoặc mắt gần đây
Nếu sự khác biệt về kích thước đồng tử là nhỏ và đồng tử của bạn phản ứng bình thường với các xét nghiệm mà bác sĩ mắt của bạn thực hiện, có thể không có gì phải lo lắng. Nhưng bạn nên kiểm tra kỹ càng về tình trạng đồng tử không đồng đều được đánh giá bởi một chuyên gia chăm sóc mắt trước khi bạn cho rằng tất cả đều ổn.
Nếu bạn có dị tật lành tính và một con ngươi to hơn bên còn lại, hãy hỏi bác sĩ nhãn khoa về ống kính quang điện tử. Những ống kính mắt này sẽ tự động tối đi dưới ánh sáng mặt trời để giảm bất kỳ độ nhạy sáng nào (chứng sợ ánh sáng) mà bạn có thể gặp phải.
Thấu kính quang điện cũng sẽ bảo vệ mắt bạn khỏi các tia UV có hại và ánh sáng xanh năng lượng cao – đặc biệt là phía mắt có con ngươi lớn hơn nếu nó không phản ứng bình thường với ánh sáng.