Mất thị lực ngoại biên là tình trạng tầm nhìn bị thu hẹp, khiến bạn không thể quan sát được xung quanh như bình thường, dù vẫn nhìn rõ ở trung tâm. Khi mất thị lực ngoại biên ở mức trung bình hoặc nghiêm trọng, bạn sẽ có cảm giác như đang nhìn qua một đường ống hẹp, chỉ thấy được một vùng nhỏ phía trước.
Triệu chứng phổ biến bao gồm khó nhìn trong môi trường thiếu sáng và giảm khả năng định hướng khi di chuyển.
Nguyên nhân
Nguyên nhân phổ biến nhất gây mất thị lực ngoại biên (hay mất thị lực chu biên) là tổn thương dây thần kinh thị giácDây thần kinh thị giác: còn gọi là thần kinh sọ II, là một trong 12 đôi dây thần kinh sọ não, đảm nhận vai trò truyền tải thông tin hình ảnh từ võng mạc mắt đến não để xử lý và nhận thức thị giác. do bệnh tăng nhãn áp.
Tình trạng đột quỵ mắt (occlusions hay eye stroke) thường khiến cho các dòng chảy của máu bị chặn lại. Máu không thể chảy tới các bộ phận bên trong của mắt (bao gồm cả dây thần kinh thị giác), gây mất thị lực ngoại biên.
Đột quỵ hay những chấn thương ở mắt còn gây thương tổn tới não bộ – nơi xử lý hình ảnh thị giác. Bệnh nhân có thể thấy xuất hiện các vết chấm nhỏ màu đen trước mắt mình, rất khó chịu.
Nhìn chung, mất thị lực ngoại biên gây ra bởi các nguyên nhân chính sau:
+ Đột quỵ ở mắtĐột quỵ ở mắt: hay tắc động mạch võng mạc, xảy ra khi lưu lượng máu đến võng mạc bị gián đoạn do tắc nghẽn mạch máu, dẫn đến mất thị lực đột ngột và có thể gây mù vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời.
+ Tổn thương não do đột quỵ, bệnh tật hoặc chấn thương
+ Tổn thương thần kinh như
viêm dây thần kinh thị giácViêm dây thần kinh thị giác: hay viêm thị thần kinh, là tình trạng viêm nhiễm cấp tính hoặc mãn tính xảy ra trên dây thần kinh thị giác, có thể ảnh hưởng một phần hoặc toàn bộ chiều dài của dây thần kinh.
+ Đầu dây thần kinh thị giác bị chèn ép (hay còn gọi là Phù gai thịPhù gai thị: là tình trạng sưng phù đĩa thị giác—vùng mà dây thần kinh thị giác kết nối với mắt—do tăng áp lực nội sọ. Áp lực này có thể xuất phát từ sự tích tụ dịch não tủy hoặc các nguyên nhân khác như khối u não, viêm màng não, hoặc xuất huyết não.)
+ Các chấn thương ở đầu
Nếu bạn phát hiện các dấu hiệu của bệnh và nghi ngờ mình bị mất thị lực ngoại biên, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa mắt để được khám mắt toàn diện và kiểm tra trường thị lực.
Nếu bạn bị giảm thị lực ngoại biên một cách đột ngột, hãy đến gặp bác sĩ nhãn khoa ngay lập tức. Mất thị lực ngoại vi đột ngột có thể là một biểu hiện của hiện tượng võng mạc bị bong ra (bệnh bong võng mạc). Đây là một tình trạng cấp cứu y tế cần được điều trị càng sớm càng tốt để tránh mất thị lực vĩnh viễn.
Phương pháp điều trị
Thật không may, y học hiện nay chưa thể điều trị hiệu quả cho tình trạng mất thị lực ngoại biên vĩnh viễn; kể cả bạn có đeo kính gọng hay kính áp tròng cũng không có nhiều tác dụng. Bác sĩ có thể áp dụng phương pháp lăng kính PrismLăng kính Prism: là một lăng kính có thể được chế tạo để giúp ánh sáng được bẻ cong theo một hướng nhất định. Lăng kính Prism có thể bẻ ánh sáng trắng thành những bước sóng và màu sắc khác nhau. Trong nhãn khoa, lăng kính giúp điều chỉnh các vấn đề về thị giác như song thị (nhìn đôi) bằng cách thay đổi hướng ánh sáng trước khi đến mắt. Độ lăng kính được đo bằng đi-ốp lăng kính và thường được ghi trên toa kính với các ký hiệu như BU, BD, BI, và BO. Tuy nhiên, không phải tất cả các toa kính đều có độ lăng kính; chỉ khi cần điều chỉnh đặc biệt cho các vấn đề như song thị mới sử dụng. bổ sung vào đơn kính mắt của bệnh nhân để mở rộng tầm nhìn ngoại vi của họ (tuy nhiên chỉ áp dụng được với một số trường hợp cụ thể).
Nếu bạn mắc bệnh tăng nhãn áp, việc phòng ngừa là phương pháp hiệu quả nhất để tránh mất thị lực ngoại biên. Hãy sử dụng thuốc nhỏ mắt theo đúng chỉ định của bác sĩ để kiểm soát nhãn áp; nếu không, bạn có nguy cơ cao bị tổn thương dây thần kinh thị giác vĩnh viễn và xuất hiện các điểm mù trong tầm nhìn. Nếu không được điều trị, bệnh tăng nhãn áp có thể dẫn đến mất thị lực ngoại biên vĩnh viễn và thậm chí gây mù lòa.
Hiện nay đã có một phương pháp trị liệu cho các điểm mù do tổn thương não gây ra. Các nhà nghiên cứu của Viện mắt Đại học Rochester ở New York gần đây đã phát minh ra kỹ thuật trị liệu thị lực tiên tiến có thể giúp một số người bệnh lấy lại một phần thị lực gây ra bởi các tổn thương ở vỏ não thị giác.
Ngay cả khi bạn có thị lực bình thường, bạn cũng có thể sử dụng một số kỹ thuật do các chuyên gia thể thao dạy để tự rèn luyện khả năng nhìn rõ hơn ở các phần ngoại vi trong trường nhìn của bạn. Các phương pháp này đặc biệt hữu ích nếu bạn cần trau dồi kỹ năng nhìn ngoại vi của mình cho các môn thể thao như bóng rổ và pickleball.
Nếu bạn bị mất thị lực ngoại biên vĩnh viễn, bạn nên cân nhắc đến việc gặp bác sĩ chuyên khoa chuyên về thị lực kém. Bác sĩ có thể tư vấn cho bạn về các loại kính mắt hoặc thiết bị quang học đặc biệt giúp bạn cải thiện các vấn đề về di chuyển do hiệu ứng tầm nhìn ốngHiệu ứng tầm nhìn ống: hay còn gọi là tầm nhìn hình ống (tunnel vision), là tình trạng mất thị lực ngoại biên, khiến người mắc chỉ có thể nhìn rõ những gì nằm ngay trước mắt, tương tự như khi nhìn qua một đường hầm hẹp. gây ra.
Ngoài ra, hãy lưu ý rằng thị lực ngoại biên giảm có thể ảnh hưởng đến khả năng lái xe của bạn. Một chuyên gia thị lực có thể cho bạn biết mức độ mất thị lực ngoại biên của bạn và liệu rằng với thị lực còn lại, bạn có đáp ứng đủ điều kiện để thi lấy bằng lái xe hay không.