Gần đây, các bài tập mắt (được tuyên truyền là sẽ giúp cải thiện thị lực đáng kể) đang được cung cấp tràn lan trên các trang mạng xã hội. Thử làm một ví dụ nhỏ, bạn chỉ cần đơn giản gõ cụm từ khóa “bài tập cho mắt” và với một cú click chuột, sau 0.49 giây, Google sẽ cho bạn khoảng 157,000,000 kết quả. Bạn đủ hiểu chúng phổ biến như thế nào? Đơn giản, bạn có thể dễ dàng tìm thấy các bài tập mắt ở bất cứ đâu và có thể mất phí hoặc không.
Thông thường, những bài tập cho mắt này được quảng cáo là sẽ giúp bạn giảm hoặc loại bỏ nhu cầu sử dụng kính hoặc kính áp tròng. Nhưng bạn có biết: Chúng không tạo ra sự cải thiện đáng kể nào cho tầm nhìn của bạn, và thậm chí một số bài tập mắt còn có thể gây hại cho mắt của bạn. Vậy thực hư hiệu quả của các bài tập mắt ra sao? Hãy cùng tìm hiểu nhé!
Contents
Lịch sử hình thành những bài tập giúp cải thiện thị lực
Các bài tập về mắt để cải thiện thị lực đã có từ những năm 1920, khi bác sĩ nhãn khoa hàng đầu New York đầu thế kỷ 20 – William Horatio Bates (MD) đã tìm ra một hệ thống các bài tập giúp khôi phục thị lực tự nhiên được gọi là Phương pháp Bates.
Tuy nhiên, phương pháp Bates chưa bao giờ được chứng minh là có hiệu quả trong việc giúp cải thiện thị lực đáng kể hoặc có tác dụng lâu dài cho người tập. Thậm chí, một số kỹ thuật được Bates khuyến khích tập luyện như “sunning” (phơi mắt dưới ánh sáng mặt trời trực tiếp) và “palming” (mắt nhắm sau đó che mắt bằng lòng bàn tay) có khả năng gây hại cho mắt.
Từ phương pháp Bates đến các chương trình bài tập cải thiện thị lực hiện đại
Hầu hết các chương trình bài tập mắt hiện đại để cải thiện thị lực đều dựa trên Phương pháp Bates (hoặc ít nhất là dựa theo một phần).
Một số bài tập thể dục cho mắt cũng khuyến nghị người tập phải đặt niềm tin tuyệt đối của bản thân trong lúc tập. Trong đó, suy nghĩ và tinh thần của người tập được cho là cực kỳ quan trọng bởi họ cho rằng niềm tin của con người là sức mạnh vô hình trong khi thực hiện các kỹ thuật này. Cụ thể, người tập phải luôn tin rằng tầm nhìn của mình đang được cải thiện bằng cách có thể liên tục nói với chính mình, “Tôi đang thấy tốt hơn mỗi ngày” hoặc “Tôi có thể nhìn mà không cần đeo kính”.
Các chương trình tập thể dục cho mắt này thường được cho rằng chúng có thể giúp giảm các tật khúc xạ như cận thị và loạn thị, cũng như viễn thị.
Tuy nhiên, trước khi bạn dành thời gian và tiền bạc cho bất cứ điều gì hứa hẹn rằng bạn sẽ có thể “vứt bỏ kính của bạn”, hãy lưu ý rằng các chương trình này vẫn còn gây ra rất nhiều tranh cãi và hầu hết các chuyên gia về thị giác đều cho rằng có rất ít hoặc không có bằng chứng khoa học nào cho thấy chúng hoạt động.
Trên thực tế, một số chương trình tập thể dục mắt phổ biến – bao gồm một chương trình tập thể dục mắt phổ biến gần đây được gọi là Phương pháp See Clearly (Phương pháp Nhìn rõ ràng: một số cách tương tự như các phần trong Phương pháp Bates) – đã bị xóa khỏi thị trường vì tuyên bố sai về hiệu quả của chúng.
Luyện tập cho mắt có thể giúp cải thiện thị lực cho bạn?
Các bài luyện tập mắt có thể có tác dụng với người này nhưng người khác thì không, tùy vào từng cơ địa của mỗi người và phương pháp tập luyện phù hợp. Trước khi áp dụng bất kỳ kỹ thuật, chương trình hay phương pháp nào cho mắt của bạn, hãy dành thời gian để thực sự hiểu về chúng, tránh tình trạng “chữa lợn lành thành lợn què” rồi để tiền mất, tật mang.
Các bài tập thị lực có liên quan đến cấu tạo mắt
Để hiểu rõ hơn về việc các bài tập mắt được hứa hẹn sẽ giúp “cải thiện thị lực một cách tự nhiên” thực sự có thể làm giảm các tật khúc xạ, điều quan trọng là bạn cần phải xem và hiểu về giải phẫu mắt và cách mắt khúc xạ ánh sáng.
Các vấn đề về cấu tạo của mắt thường góp phần gây ra các lỗi tập trung như cận thị, viễn thị và loạn thị. Ví dụ:
- Khi nhãn cầu quá ngắn, bạn bị viễn thị và không thể tập trung vào các vật thể gần bởi vì các tia sáng đi vào mắt bạn đạt được một điểm tập trung ở đâu đó ngoài võng mạc của bạn.
- Khi bạn bị cận thị và nhãn cầu của bạn quá dài, các tia sáng sẽ đi quá xa và “bị hụt” khi đạt được một điểm tập trung vào võng mạc của bạn.
- Khi bạn bị loạn thị, thường thì giác mạc của bạn có hình dạng không đều, khiến các tia sáng đi vào mắt bạn bị phân tách thành các điểm tập trung khác nhau, tạo ra tầm nhìn mờ.
- Một vấn đề về thị lực phổ biến khác, đó là viễn thị, thường xảy ra bởi sự lão hóa khi mà ống kính tự nhiên của mắt bạn bắt đầu mất tính đàn hồi và không còn có thể di chuyển đúng cách để tập trung vào các vật ở gần. Tình trạng này khiến tầm nhìn gần của bạn bắt đầu mờ đi và thường xảy ra với người ở độ tuổi khoảng 40 tuổi.
Các bài tập về mắt thường khiến bạn di chuyển cơ mắt để tạo ra các chuyển động lên xuống, từ bên này sang bên kia hoặc chuyển động tròn, điều đó khiến bạn thay đổi điểm tập trung của mình sang các khoảng cách khác nhau.
Vì vậy, nếu bạn đang xem xét một chương trình tập thể dục cho mắt để cải thiện tầm nhìn của bạn, hãy tự hỏi mình những câu hỏi sau:
Những câu hỏi bạn cần trả lời trước khi tham gia tập luyện mắt
- Liệu việc tập thể dục cho mắt của bạn sẽ thay đổi được hình dạng cơ bản của nhãn cầu, cụ thể: làm cho nó dài hơn hay ngắn hơn?
- Liệu các bài tập mắt sẽ thay đổi hình dạng cơ bản của giác mạc và thay đổi góc độ của các tia sáng đi vào mắt bạn để đạt được sự tập trung?
- Nếu bạn bị loạn thị, liệu đôi mắt của bạn có thể định hình lại bề mặt bất thường của mắt bạn không?
- Nếu bạn bị viễn thị, liệu các bài tập mắt sẽ giúp khôi phục lại ống kính của mắt bạn về độ đàn hồi trẻ trung một thời đã bị suy giảm do quá trình lão hóa tự nhiên?
Ngoài ra, điều rất quan trọng để xem xét các bài tập cải thiện thị lực tự nhiên này là: Bạn có đang đánh cược sự an toàn của bản thân mình và những người khác trước những rủi ro, nguy hiểm (đặc biệt là nguy hiểm khi lái xe) chỉ bởi niềm tin tuyệt đối rằng bạn có thể nhìn thấy tốt nhưng thực tế thì không.
Tập thể dục mắt có chữa được cận thị hay viễn thị không?
Câu trả lời đơn giản là: Không. Một đánh giá gần đây về nghiên cứu được công bố trên các tạp chí khoa học, được đánh giá ngang hàng do AllaboutVision.com thực hiện, đã không phát hiện ra bất kỳ nghiên cứu nào cho thấy các bài tập về mắt có thể thay đổi đáng kể giải phẫu cơ bản của mắt hoặc loại bỏ chứng viễn thị – tình trạng về mắt mà không ai thoát khỏi sau một độ tuổi nhất định.
Các chương trình tập thể dục cho mắt chiếm một không gian mơ hồ ở đâu đó giữa khoa học y tế và phương thuốc dân gian. Hầu hết các bác sĩ nhãn khoa đều bác bỏ các chương trình tập thể dục mắt đã, đang và sẽ hứa hẹn rằng bạn có thể “loại bỏ kính” do thiếu bằng chứng khoa học về hiệu quả của chúng.
Tuy nhiên, những chương trình về các bài tập mắt “thần kỳ” chưa được chứng minh này có thể được tìm thấy tràn lan trên Internet, cùng với các thuyết âm mưu cho rằng các bác sĩ nhãn khoa biết “sự thật” về lợi ích của các bài tập về mắt nhưng họ sẽ không nói với bệnh nhân chỉ bởi vì nếu làm như vậy, họ có thể bán kính mắt, kính áp tròng và phẫu thuật mắt cho bệnh nhân dễ dàng.
Xin hãy nhớ rằng, trước khi đầu tư thời gian và tiền bạc vào các chương trình cải thiện thị lực tự giúp đỡ, hãy đến gặp bác sĩ nhãn khoa uy tín gần bạn để được tư vấn chuyên nghiệp về hiệu quả và sự an toàn của bất kỳ chương trình tập thể dục mắt nào bạn đang xem xét.
Bài tập luyện mắt ở nhà khác gì so với phương pháp vật lý trị liệu mắt ở phòng khám?
Các chương trình tự trợ giúp bởi các bài tập về mắt để cải thiện thị lực thường không giống như các chương trình vật lý trị liệu thị lực ở phòng khám (do các bác sĩ nhãn khoa trực tiếp thực hiện) nhằm điều chỉnh một số vấn đề về mắt và các vấn đề về thị giác khác.
Mặc dù, trị liệu thị lực đôi khi cũng được gọi là các “bài tập mắt”, nhưng liệu pháp thị lực do bác sĩ kê đơn thường bao gồm các hoạt động cụ thể để giúp khắc phục các vấn đề về thị lực cụ thể: như nhược thị và lác mắt hoặc để tăng cường các kỹ năng thị giác năng động cho thị lực trong thể thao.
Nhiều phương pháp vật lý trị liệu thị lực do bác sĩ kê đơn và giám sát đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả bởi nghiên cứu được công bố. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng, mục đích của vật lý trị liệu mắt không phải là để giảm hoặc loại bỏ nhu cầu điều chỉnh thị lực của bạn.