Liệt nửa mặt, méo miệng hay còn gọi là liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên là loại bệnh thường gặp ở mọi lứa tuổi, không phân biệt giới tính, không lây, biểu hiện là liệt ngoại biên nửa bên mặt. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về hội chứng liệt dây thần kinh mặt bao gồm nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị.
Contents
Liệt dây thần kinh mặt là gì?
Liệt dây thần kinh mặt (Bell’s palsy) hay còn gọi là liệt dây số 7 là bệnh lý biểu hiện với tình trạng mất động hoàn toàn hay một phần các cơ của nửa mặt do tổn thương dây thần kinh gây nên.
Cụ thể, bệnh này thường kéo dài từ đáy não đến mặt bên, nơi các sợi của nó lan ra và kiểm soát các cơ của biểu hiện trên khuôn mặt. Dây thần kinh mặt cũng kiểm soát các chuyển động của mí mắt, trán và truyền cảm giác vị giác từ hai phần ba phía trước của lưỡi.
Hiện tượng này thường xảy ra đột ngột và không có cảnh báo. Các nhà nghiên cứu đã báo cáo rằng hội chứng này ảnh hưởng đến 23 người trên 100.000 dân mỗi năm, hoặc khoảng 1 trong 60 đến 70 người trong cả cuộc đời. Cả phụ nữ và nam giới đều có khả năng bị chứng bệnh này và rất có thể xảy ra trong độ tuổi từ 10 đến 40 tuổi.
Nguyên nhân gây ra hội chứng liệt dây thần kinh mặt
Nguyên nhân gây ra chứng tê liệt thường không rõ ràng, tuy nhiên tình trạng này có liên quan đến một số loại vi-rút như herpes simplex và herpes zoster (bệnh zona).
Các yếu tố gây nguy cơ khác đã được xác định hoặc được đề xuất bao gồm bệnh tiểu đường và bệnh Lyme.
Triệu chứng của hội chứng liệt dây thần kinh mặt
Các triệu chứng cơ bản của bệnh tê liệt này ảnh hưởng đến vị trí phần nửa khuôn mặt và miệng.
Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Đau trong hoặc sau tai
- Tê mặt bị ảnh hưởng
- Tăng độ nhạy cảm với âm thanh (hyperacusis)
- Thay đổi hương vị trên một nửa của phần trước của lưỡi
- Bệnh lý bài tiết nước mắt quá nhiều, gây tình trạng khô mắt (do mắt không có khả năng nhắm hoàn toàn ở một bên mắt)
Các triệu chứng trên khuôn mặt của hội chứng này có thể trông giống như của đột quỵ. Nhưng trong hội chứng này không có dấu hiệu hoặc triệu chứng thần kinh nào khác xuất hiện.
Các triệu chứng này thường là tạm thời, cụ thể với hầu hết mọi người đều giảm các triệu chứng rõ rệt trong vòng ba tuần. Tuy nhiên, việc phục hồi hoàn toàn có thể mất tới sáu tháng và có tới 29% những người bị chứng bệnh sẽ có xu hướng bị ảnh hưởng vĩnh viễn.
Hội chứng liệt dây thần kinh mặt ảnh hưởng đến mắt như thế nào?
Hầu hết những người bị chứng tê liệt này đều không thể chớp mắt ở phía bị ảnh hưởng của khuôn mặt. Ngoài ra, mí mắt dưới của mắt đó có thể hướng ra ngoài (ectropion).
Bởi vì cơ mở mắt được điều khiển bởi một dây thần kinh sọ khác cho nên bạn có thể dễ dàng mở mắt bị ảnh hưởng nhưng không thể nhắm hoàn toàn.
Kết quả là, hầu hết những người mắc chứng tê liệt này đều mắc phải một dạng hội chứng khô mắt cực kỳ nghiêm trọng được gọi là viêm giác mạc do phơi nhiễm.
Nếu bạn đã được chẩn đoán hay đang gặp phải các triệu chứng của chứng bệnh tê liệt này, hãy đến gặp bác sĩ mắt gần bạn để xem mắt bạn có bị ảnh hưởng bởi tình trạng này không.
Cách điều trị chứng tê liệt dây thần kinh mặt
Các phương pháp điều trị có thể được khuyến nghị cho hội chứng này, đó là thuốc corticosteroid (ví dụ: thuốc tiên dược) hoặc thuốc kháng vi-rút (như acyclovir).
Tuy nhiên, một phân tích tổng hợp các nghiên cứu cho thấy những loại thuốc này thường không giải quyết được các triệu chứng hay ngăn ngừa được các tác động vĩnh viễn từ bệnh lý này tốt hơn so với điều trị bằng giả dược Giả dược (placebo): là một loại thuốc giả không có tác dụng điều trị bệnh. Bác sĩ thường dùng giả dược để thử nghiệm xem bệnh nhân phản ứng ra sao với các liệu pháp điều trị đang được áp dụng. Một số bệnh nhân được uống giả dược trong khi những người khác thì được uống thuốc điều trị thực sự, từ đó bác sĩ sẽ so sánh và kết luận về tính tích cực của liệu pháp điều trị..
Để ngăn ngừa tình trạng khô mắt nghiêm trọng gây ra bởi bệnh lý này, bạn nên sử dụng thường xuyên nước mắt nhân tạo và chất bôi trơn mắt, bao gồm cả việc sử dụng thuốc mỡ bôi trơn tác dụng dài khi đi ngủ.
Khi bạn gặp các triệu chứng từ chứng tê liệt này, đặc biệt là các triệu chứng liên quan đến mắt, nếu bạn không giữ cho mắt được bôi trơn tốt, mắt của bạn có thể gặp phải tình trạng khó chịu, khô và thậm chí là loét giác mạc và có thể gây mất thị lực vĩnh viễn (khiếm thị hoặc mù loà).
Trong một số trường hợp, mí mắt bị ảnh hưởng phải được nhắm lại khi đi ngủ để ngăn mắt vẫn mở và bị khô trong lúc bạn ngủ.
Lưu ý quan trọng để bảo vệ mắt
Nếu bạn hay một thành viên trong gia đình bạn đang gặp phải triệu chứng tê liệt này, hãy gặp bác sĩ mắt gần nhà bạn ngay lập tức để đánh giá và điều trị ngay chứng khô mắt nhé.