Mỗi người sinh ra đều có màu mắt khác nhau, tạo nên nét riêng biệt. Thông thường, màu mắt nâu có xu hướng chiếm ưu thế hơn so với màu xanh lam hoặc xanh lục. Dù bạn có màu mắt nào, việc kiểm tra mắt định kỳ hằng năm vẫn rất quan trọng để giữ cho đôi mắt luôn khỏe mạnh và tinh anh. Dưới đây là 3 sự thật thú vị về màu mắt con người mà có thể bạn chưa biết!
Contents
1. Biểu đồ màu mắt người
Biểu đồ màu mắt người là một công cụ giúp dự đoán màu mắt của con người dựa trên yếu tố di truyền. Nó thường được xây dựng dựa trên nguyên tắc di truyền MendelDi truyền Mendel: là nền tảng của di truyền học hiện đại, dựa trên các nghiên cứu của Gregor Mendel. Ông đã tiến hành thí nghiệm lai giống trên cây đậu Hà Lan và phát hiện ra các quy luật chi phối sự di truyền của các tính trạng. Mendel đề xuất rằng mỗi tính trạng được quy định bởi một cặp nhân tố di truyền (nay gọi là gen), và các nhân tố này phân li độc lập trong quá trình hình thành giao tử. Các quy luật Mendel, bao gồm quy luật phân li và quy luật phân li độc lập, giải thích cách các đặc điểm di truyền được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác., trong đó màu mắt nâu có xu hướng trội hơn so với màu xanh lam và xanh lục. Biểu đồ này hoạt động bằng cách kết hợp màu mắt của bố mẹ để ước tính xác suất màu mắt của con.
Mặc dù những quan niệm trên được cho là đúng đắn, nhưng trên thực tế, di truyền màu mắt phức tạp hơn nhiều do sự tham gia của nhiều gen, không chỉ đơn giản là gen trội hay lặn.
2. Không thể dự đoán chính xác màu mắt của trẻ em thông qua màu mắt của cha mẹ
Chúng ta không thể chỉ đơn giản là xác định màu mắt của ông bà và bố mẹ, sau đó tính tỷ lệ cược màu mắt cho một đứa trẻ. Trên thực tế, bạn có thể thuộc một gia đình có nhiều thế hệ sở hữu màu mắt nâu, nhưng cuối cùng bạn vẫn có khả năng mang màu mắt xanh lục hoặc xanh lam. Thậm chí, trái với suy nghĩ thông thường, bố mẹ mang màu mắt xanh vẫn có thể sinh ra con mang màu mắt nâu.
Nhìn chung, màu mắt của chúng ta sẽ được quyết định bởi số lượng sắc tố melaninSắc tố melanin: là một loại sắc tố tự nhiên quyết định màu sắc của mống mắt (phần có màu của mắt). Melanin có vai trò quan trọng trong việc hấp thụ ánh sáng và bảo vệ mắt khỏi tác hại của tia cực tím. Lượng melanin trong mắt càng nhiều, màu mắt sẽ càng sẫm, thường là màu nâu hoặc đen. Ngược lại, nếu lượng melanin ít, mắt sẽ có màu sáng hơn như xanh lam hoặc xanh lục. Sự khác biệt về màu mắt giữa các cá nhân chủ yếu là do sự phân bố và số lượng melanin trong mống mắt. có trong mống mắt và cách mà chúng được phân bổ. Thông thường, đôi mắt màu xanh xám nhạt sẽ có chứa ít sắc tố melanin hơn so với mắt có màu nâu đậm. Ngoài ra, càng về giữa mắt thì càng có nhiều sắc thái màu mắt khác nhau.
Xem thêm: Màu mắt hazel là do đâu mà có?
Một số người được sinh ra với đôi mắt có hai màu sắc khác nhau. Tình trạng này được gọi là loạn sắc tố mống mắtloạn sắc tố mống mắt: là tình trạng mống mắt có màu sắc khác nhau, do sự phân bố không đồng đều của melanin. Tình trạng này thường lành tính và không ảnh hưởng đến thị lực. Tuy nhiên, nếu loạn sắc tố xuất hiện sau chấn thương hoặc kèm theo các triệu chứng khác, nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa mắt để được tư vấn và kiểm tra chi tiết. (heterochromia).
3. Tỷ lệ màu mắt thay đổi tùy theo khu vực dân cư
Theo một số nghiên cứu, tỷ lệ màu mắt thay đổi tùy theo dân số. Chẳng hạn như, tỷ lệ màu mắt nâu sẫm ở người Châu Á và Châu Phi thường cao hơn nhiều so với người Châu Âu.
Và vào một thời điểm nào đó thì màu mắt xanh lam có thể được cho là một màu mắt hiếm. Điều này là do ngày nay nhiều người có xu hướng chọn bạn đời từ những vùng văn hóa khác. Vì vậy, khi một người mắt nâu kết hôn với một người sở hữu đôi mắt màu xanh lam thì con cái của họ có nhiều khả năng thừa hưởng đôi mắt nâu trội hơn.
Hãy đi khám mắt định kỳ
Bất kể màu mắt mà bạn sở hữu là gì thì bạn vẫn nên đi khám mắt định kỳ ít nhất hai năm một lần để luôn duy trì được thị lực tốt trong suốt cuộc đời.
Đặc biệt khi bạn có sự thay đổi bất thường về màu mắt thì đi khám mắt càng trở nên cấp thiết. Thay đổi màu mắt đột ngột có thể là dấu hiệu của một số căn bệnh nguy hiểm về mắt như Fuchs Heterochromic Iridocyclitis (FHI)Fuchs Heterochromic Iridocyclitis (FHI): là một dạng viêm màng bồ đào mãn tính, thường ảnh hưởng đến một mắt, được đặc trưng bởi tam chứng: dị sắc mống mắt (mỗi mắt có màu khác nhau), khuynh hướng phát triển đục thủy tinh thể và tăng nhãn áp, cùng với sự xuất hiện của các tủa giác mạc ở mặt sau của giác mạc., hội chứng HornerHội chứng Horner: là một rối loạn hiếm gặp do tổn thương đường dẫn truyền thần kinh giao cảm từ não đến mặt và mắt, thường ảnh hưởng một bên cơ thể. Triệu chứng bao gồm sụp mí mắt trên (ptosis), co nhỏ đồng tử (miosis), và giảm hoặc mất tiết mồ hôi (anhidrosis) ở bên mặt bị ảnh hưởng. Nguyên nhân có thể do đột quỵ, khối u, chấn thương tủy sống, hoặc tổn thương động mạch cảnh. Chẩn đoán dựa trên khám lâm sàng và các xét nghiệm hình ảnh như MRI hoặc CT để xác định nguyên nhân cụ thể. Việc điều trị tập trung vào giải quyết nguyên nhân cơ bản gây ra hội chứng này. hoặc bệnh tăng nhãn áp sắc tốBệnh tăng nhãn áp sắc tố: là một dạng đặc biệt của bệnh tăng nhãn áp, xảy ra khi các hạt sắc tố từ mống mắt (phần có màu của mắt) bị phân tán và lắng đọng trong hệ thống thoát dịch của mắt, gây cản trở dòng chảy của thủy dịch. Điều này dẫn đến tăng áp lực nội nhãn, gây tổn thương dây thần kinh thị giác và có thể dẫn đến mất thị lực nếu không được điều trị kịp thời. Triệu chứng thường bao gồm mờ mắt, quầng sáng quanh đèn và giảm thị lực ngoại vi. Việc chẩn đoán và điều trị sớm là cần thiết để ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng..