Lutein và zeaxanthin là 2 loại dưỡng chất vô cùng cần thiết và quan trọng cho cơ thể mà ít nhiều người đã biết đến.
Đây là hai loại carotenoids, có màu vàng hoặc đỏ, được tìm thấy trong hầu hết các loại rau quả và các loại thực vật. Có thể được xem như là 2 nhân tố không thể thiếu trong việc phòng ngừa thoái hóa điểm vàng và những bệnh lý nghiêm trọng về mắt khác
Các chuyên gia sinh học đã chỉ ra rằng trong tự nhiên, lutein và zeaxanthin đóng vai trò như những chất giúp hấp thụ năng lượng ánh sáng dư thừa, cũng như là các tia bức xạ có hại từ mặt trời để bảo vệ cho các tế bào của thực vật khỏi các tổn thương không cần thiết.
Lutein và Zeaxanthin cũng được tìm thấy trong hoàng điểm của mắt người. Hai chất này là thành phần chính cấu tạo nên hoàng điểm làm cho nó có màu vàng, giúp mắt thu nhận hình ảnh một cách sắc nét từ mọi vật. Ngoài ra còn có thêm một loai caroten nữa có trong hoàng điểm, được gọi là meso-zeaxanthin. Chất này được tạo ra trong võng mạc do sự chuyển hóa các lutein mà chúng ta hấp thụ từ chế độ ăn hàng ngày.
Cùng với các chất chống oxy hóa tự nhiên khác, bao gồm vitamin C, beta-carotene, vitamin E,… Lutein và Zeaxanthin cũng được xem như là những chất chống oxy hóa mạnh có khả năng bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của các gốc tự do – có thể phá hủy tế bào gây ra ung thư, cũng như các bệnh lý nghiêm trọng khác cho cơ thể (bao gồm cả các bệnh về mắt).
Contents
Lutein và Zeaxanthin có lợi với mắt
Cũng giống với vai trò như trong thực vật. Lutein, zeaxanthin cùng với meso-zeaxanthin trong điểm vàng là một tấm lá chắn vững chắc, ngăn chặn các tia cực tím, ánh sáng xanh từ mặt trời tác động vào võng mạc. Lá chắn này làm giảm nguy cơ tổn thương mắt do ánh sáng – nguyên nhân chính dẫn đến bệnh thoái hóa điểm vàng (AMD).
“Lutein và zeaxanthin là nhân tố quan trọng giúp ngăn ngừa và có thể làm chậm tiến triển của bệnh AMD ở giai đoạn đầu” Đây là kết luận của các nhà khoa học nước Mỹ khi thực hiện hàng loạt các nghiên cứu dưới đây:
- Nghiên cứu được công bố trên tờ Nutrition & Metabolism cho thấy các chất bổ sung dinh dưỡng có chứa meso-zeaxanthin, lutein và zeaxanthin có thể làm tăng hiệu quả mật độ quang của các sắc tố hoàng điểm trong mắt người và có khả năng bảo vệ và chống lại sự phát triển của bệnh thoái hóa điểm vàng.
- Các nghiên cứu được công bố trên Tạp chí nhãn khoa Epidemiology, Ophthalmology and Archives of Ophthalmology cũng cho thấy mức độ lutein và zeaxanthin cao trong chế độ ăn uống có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh thoái hóa điểm vàng.
- Hai nghiên cứu được đăng trên Investigative Ophthalmology and Visual Science cho thấy những người có mức độ sắc tố điểm vàng lớn hơn sẽ ít có khả năng mắc thoái hóa điểm vàng hơn.
- Trong nghiên cứu được công bố trên Archives of Biochemistry and Biophysics , các nhà nghiên cứu đã đưa ra kết luận rằng lutein, zeaxanthin và meso-zeaxanthin có khả năng lọc các ánh sáng xanh có bước sóng ngắn gây hại cho mắt và cũng có vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn hoặc kìm hãm sự phát sinh của các gốc tự do trong biểu mô sắc tố võng mạc và màng mạch của mắt.
- Trong một nghiên cứu khác được công bố bởi tạp chí Optometry, đã chỉ ra rằng những người tham gia bị mắc bệnh AMD ở giai đoạn đầu, nếu tiêu thụ 8 mg zeaxanthin mỗi ngày trong vòng một năm sẽ cho thấy khả lái xe vào ban đêm tốt hơn và thị lực của họ cũng sẽ được cải thiện rõ rệt khi kiểm tra bằng bảng đo thị lực.
Đặc biệt, nghiên cứu quy mô lớn và quan trọng nhất đã được công bố vào tháng 5 năm 2013, có tên gọi là AREDS2 do Viện Mắt Quốc gia Mỹ tài trợ đã đưa ra được những bằng chứng xác thực nhất về lợi ích của Lutein và và Zeaxanthin cũng như các chất dinh dưỡng khác đối với mắt người.
AREDS2 là một nghiên cứu nối tiếp của AREDS (được công bố năm 2001) với mục tiêu là đánh giá hiệu quả của các chất dinh dưỡng – bao gồm cả lutein và zeaxanthin – trong việc ngăn ngừa AMD và các bệnh về mắt liên quan đến tuổi tác.
Qua cuộc nghiên cứu, các nhà khoa học thấy rằng: nếu bổ sung các chất chống oxy hóa hàng ngày có chứa beta-carotene, vitamin C, vitamin E, kẽm và đồng có thể giúp giảm tới 25% nguy cơ tiến triển bệnh thoái hóa điểm vàng (AMD) ở những người mắc AMD ở giai đoạn đầu và giai đoạn giữa.
Nghiên cứu AREDS2 cũng đã chứng minh được hiệu quả của việc loại bỏ beta-carotene (tiền chất vitamin A) ra khỏi công thức bổ sung AREDS ban đầu. Nghiên cứu khẳng định rằng beta-carotene làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư (đặc biệt là ung thư phổi) ở những người hút thuốc. Do đó, nên thay thế beta-carotene bằng Lutein và Zeaxanthin.
Mặc dù AREDS2 và các nghiên cứu khác đã cung cấp đầy đủ bằng chứng cho thấy lutein và zeaxanthin có thể đóng vai trò ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng (hoặc ít nhất là làm giảm nguy cơ tiến triển của AMD). Tuy nhiên người ta vẫn chưa khẳng định được lợi ích của carotenoid trong việc ngăn ngừa bệnh đục thủy tinh thể và tiến triển của bệnh.
Ngoài các lợi ích quan trọng trong việc bảo vệ mắt và thị lực con người, lutein còn có thể giúp bảo vệ cơ thể chống xơ vữa động mạch (các chất béo tích tụ trong động mạch) và các bệnh tim mạch nguy hiểm khác
Thực phẩm tự nhiên nào có nhiều chất Lutein và Zeaxanthin?
Nguồn thực phẩm tự nhiên dồi dào lutein và zeaxanthin tốt nhất cho mắt là các loại rau lá xanh và các loại rau quả khác có màu vàng hoặc xanh.
Nguồn lutein và zeaxanthin có nguồn gốc từ động vật bao gồm lòng đỏ trứng. Nhưng nếu bạn có lượng cholesterol trong máu cao, tốt hơn hết là bạn nên bổ sung các chất dinh dưỡng này từ trái cây và rau củ quả.
Bạn có thể tham khảo biểu đồ dinh dưỡng sau đây để có thể lựa chọn cho mình những thực phẩm bổ sung Lutein và Zeaxanthin tốt nhất cho cơ thể:
Thực phẩm chức năng chứa Lutein & zeaxanthin
Do có nhiều lợi ích rõ ràng cho mắt cũng như là tim mạch và sức khỏe của con người nên lutein và zeaxanthin cũng được xem như là các thành phần chính trong các công thức dinh dưỡng tổng hợp và thực phẩm chức năng để bổ sung dưỡng chất cho cơ thể.
Tuy vậy, câu hỏi đặt ra là: chúng ta nên tiêu thụ bao nhiêu lutein và zeaxanthin là đủ? Hiện tại vẫn chưa có một nghiên cứu cụ thể nào chỉ ra được cơ thể chúng ta cần bao nhiêu lượng dưỡng chất thiết yếu thiết yếu này hằng ngày. Nhưng một số chuyên gia cho rằng bạn nên ăn ít nhất 6 (mg) lutein mỗi ngày để có được một sức khỏe tốt nhất.
Sử dụng quá nhiều lutein hoặc zeaxanthin đã được chứng minh là không có tác dụng phụ nào gây hại cho cơ thể. Tuy nhiên, bạn cũng nên lưu ý rằng nếu ăn quá nhiều cà rốt hoặc các thực phẩm chứa nhiều lutein và zeaxanthin hoặc bổ sung quá nhiều các chế phẩm bổ sung caroten cũng có thể làm da có màu vàng hơn bình thường (có thể dễ bị nhầm lẫn với bệnh vàng da hoặc viêm gan B). Bạn đừng lo, chỉ cần cắt giảm tiêu thụ các loại thực phẩm giàu caroten thì da sẽ trở lại như bình thường.
Một số thực phẩm sáng mắt bổ sung lutein và zeaxanthin
Các thực phẩm chức năng bổ sung lutein và zeaxanthin cho mắt tốt nhất trên thị trường gồm:
- Macuealth with LMZ3 (của Macuealth LLC)
- EyePromise Zeaxanthin (của Zeavision)
- Công thức ICaps Vitamin Lutein & Zeaxanthin (Alcon)
- Macula Complete (Biosyntrx)
- MacularProtect Complete (ScienceBasing Health)
- Formula MaxiVision (MedOp)
- OcuGuard Plus (TwinLab)
- Ocuvite (Bausch + boo)
Nguồn lutein trong thực phẩm chức năng phần lớn là lấy từ hoa cúc vạn thọ, còn đối với zeaxanthin thì thường được chiết xuất từ ớt đỏ. Nếu bạn đang muốn bổ sung lutein và zeaxanthin từ các chế phẩm dinh dưỡng có sẵn, hãy mua sản phẩm chất lượng đến từ các công ty uy tín đảm bảo chất lượng nhé!
Lưu ý: Bạn đừng quá lạm dụng thực phẩm chức năng, hãy chọn cho mình một chế độ ăn uống cân đối gồm nhiều trái cây và rau quả sẽ cung cấp cho bạn nhiều chất dinh dưỡng tốt hơn.
Hơn nữa, mỗi cá nhân sẽ có một cơ địa khác nhau. Do vậy, cơ thể sẽ có những phản ứng khác nhau với một vài chất bổ sung nhất định. Thực phẩm chức năng có thể gây ra các tác dụng phụ ngoài ý muốn của bạn. Do đó bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc các chuyên gia tư vấn trước khi sử dụng bất kỳ thực phẩm bổ sung nào .
Hợp chất lutein, zeaxanthin và axit khác giúp ngừa bệnh võng mạc tiểu đường
Các nhà khoa học đang nghiên cứu các chất bổ sung dinh dưỡng trên động vật để làm giảm nguy cơ mắc bệnh võng mạc tiểu đường
Viện mắt Kresge ở Detroi (Hoa Kỳ) là đơn vị chuyên nghiên cứu tác dụng của các chất bổ sung có chứa carotene đối với sự mất cân bằng oxy hóa ở võng mạc và sự phát triển của bệnh võng mạc tiểu đường.
Đơn vị này cho biết: Hợp chất gồm lutein, zeaxanthin, axit lipoic và axit béo omega-3 cũng có hiệu quả trong việc ngăn ngừa sự phát triển của bệnh võng mạc tiểu đường (Bệnh lý ở võng mạc do lượng đường huyết cao) được thí nghiệm ở chuột mắc bệnh tiểu đường.
Chuột là loài vật có mã gen giống con người nên kết quả thí nghiệm trên chuột thường cho kết quả giống trên con người.
Trong nghiên cứu, một vài cá thể chuột bị tiểu đường đã được cho ăn một chế độ ăn có bao gồm thêm các chất bổ sung dinh dưỡng trên (gồm lutein, zeaxanthin, axit lipoic và axit béo omega-3), trong khi những con khác được cho ăn cùng một loại thực phẩm nhưng không có hợp chất.
Sau 11 tháng, các nhà khoa học đã đánh giá sự thay đổi mạch máu, tổn thương tế bào và các thay đổi trong võng mạc khác đặc trưng của bệnh võng mạc tiểu đường ở các con chuột tham gia thí nghiệm. Họ nhận thấy rằng ở những con chuột không được bổ sung dinh dưỡng, các tổn thương do bệnh tiểu đường gây ra ở mạch máu của võng mạc lớn hơn 3-4 lần so với những con chuột được cho ăn hợp chất dinh dưỡng.
Mặc dù cần phải thử nghiệm nhiều hơn trên người để xác định xem kết quả có đúng không, nhưng qua thí nghiệm trên các tác giả nghiên cứu đã đưa ra kết luận rằng các chất bổ sung dinh dưỡng được sử dụng trong nghiên cứu này có thể là giải pháp để ngăn ngừa và chữa trị bệnh võng mạc tiểu đường hiệu quả, giúp bảo tồn chức năng võng mạc bình thường ở người.