Bài kiểm tra độ nhạy tương phản (contrast sensitivity testing) được sử dụng để đo lường khả năng nhận diện và phân biệt độ tương phản ngày càng tăng chuyển của ánh sáng so với bóng tối.
Bản chất của bài kiểm tra này khác biệt hoàn toàn so với một bài kiểm tra mắt thông thường trong quá trình kiểm tra thị lực định kỳ. Bài kiểm tra này tập trung vào việc đo lường khả năng nhận dạng được những chữ cái ngày một nhỏ dần trên bảng đo thị lực tiêu chuẩn.
Kiểm tra độ nhạy tương phản là một thước đo chức năng thị giác vô cùng quan trọng của mắt, đặc biệt là trong hoàn cảnh ánh sáng yếu, sương mù hoặc ánh sáng chói. Trong điều kiện ánh sáng đó, sự tương phản giữa vật thể và môi trường xung quanh nó sẽ có xu hướng giảm. Ví dụ như việc lái xe vào buổi tối, nó là một hoạt động đòi hỏi mắt phải độ nhạy tương phản tốt để đảm bảo an toàn.
Kể cả khi bạn có một thị lực 11/10 vô cùng hoàn hảo, bạn vẫn có khả năng gặp phải các vấn đề về sức khỏe thị lực làm giảm thiểu độ nhạy tương phản của mắt và khiến bạn cảm thấy tầm nhìn của mình không tốt.
Contents
Dấu hiệu khi độ nhạy tương phản giảm
Trong trường hợp bị giảm độ nhạy tương phản, mắt của bạn sẽ có một số biểu hiện dưới đây:
– Gặp vấn đề khi lái xe trong điều kiện ánh sáng yếu, chủ yếu là vào ban đêm: cảm thấy khó khăn khi nhìn người đi bộ trên đường, khó nhận dạng các vật thể xung quanh và đằng trước mặt;
– Mắt dễ trở nên mệt mỏi khi phải tập trung, như khi đọc sách hoặc xem tivi.
Độ nhạy tương phản kém cũng làm tăng các nguy cơ gặp những tai nạn nhỏ trong cuộc sống hàng ngày như té ngã hoặc va chạm khi bạn phải bước từ trên bậc thềm xuống lòng đường có cùng màu sắc hay nhìn thấy các vật thể đồng màu với môi trường xung quanh.
Độ nhạy tương phản kém có thể là các triệu chứng đi kèm với một số bệnh lý về mắt nhất định như đục thủy tinh thể (cataracts), bệnh cườm nước (glaucoma) hoặc võng mạc đái tháo đường (diabetic retinopathy).
Những thay đổi về độ nhạy tương phản cũng có thể xảy ra sau phẫu thuật LASIK, PRK và một số loại phẫu thuật khúc xạ khác.
Thí dụ như, đôi khi một người sau khi trải qua phẫu thuật LASIK một cách thành công, đạt chỉ số thị lực là 20/20 nhưng vẫn có khả năng tầm nhìn ban đêm kém. Điều này có thể được gây ra bởi độ nhạy tương phản đã bị giảm đi sau quá trình phẫu thuật.
Ngược lại, một số người lại đạt được độ nhạy tương phản tốt hơn, tầm nhìn ban đêm rõ ràng hơn sau khi thực hiện phẫu thuật LASIK khi đem ra so sánh với thị lực lúc sử dụng kính mắt, kính áp tròng trước cuộc phẫu thuật.
Trong hầu hết trường hợp, những người mắc đục tinh thể sẽ nhận thấy một sự cải thiện rõ rệt trong cả khả năng thị lực và độ nhạy tương phản sau khi trải qua các cuộc phẫu thuật đục thủy tinh thế.
Bài kiểm tra độ nhạy tương phản
Bài kiểm tra độ nhạy tương phản thường sẽ không được bao gồm trong các bài kiểm tra thị lực thông thường. Bài kiểm tra này chỉ được thực hiện khi bác sĩ mắt của bạn nhận được những lời phàn nàn về một vấn đề thị lực cụ thể, hoặc họ nghi ngờ bạn đang có một tình trạng nhất định có thể gây ảnh hưởng tới khả năng nhận biết độ tương phản của bạn.
Thiết bị được sử dụng phổ biến nhất trong việc đo độ nhạy tương phản của mắt có lẽ là bảng đo độ nhạy tương phản của của Pelli Robson.
Cũng tương tự như bảng đo thị lực Snellen tiêu chuẩn thường được sử dụng, bảng đo độ nhạy tương phản của của Pelli Robson bao gồm các dòng chữ in hoa sắp xếp theo hàng ngang và có sự biến đổi dần theo chiều dọc từ trên xuống dưới. Tuy nhiên, thay vì các chữ cái có kích thước giảm dần, thì ở bảng đo Pelli Robson, độ tương phản của các chữ cái (so với màu nền) sẽ là thứ giảm dần theo từng dòng liên tiếp.
Ngoài ra, một số thiết bị vi tính phức tạp hơn nữa cũng thường được sử dụng để kiểm tra độ nhạy tương phản của mắt. Các thiết bị này thường sử dụng các mục tiêu gọi là cách tử sóng hình sin, chúng bao gồm một số thanh sáng và tối mờ và song song với nhau. Các thanh này có thể khác nhau về chiều rộng (tần số không gian) cũng như độ tương phản từ mục tiêu đến mục tiêu, từ đó giúp đưa ra đánh giá kỹ lưỡng hơn về mức độ nhạy cảm của mắt bạn với sự khác biệt về độ tương phản.
Một số thử nghiệm cách tử sóng hình sin có bao gồm một nguồn sáng có độ chói cao. Nguồn chiếu sáng này được hướng vào mắt bạn trong quá trình kiểm tra để mô phỏng các tình huống mắt phải đối mắt với ánh sáng mạnh như là khi đèn pha chiếu vào mắt trong khi lái xe vào ban đêm.
Trong trường hợp bác sĩ mắt của bạn xác định sự cần thiết của việc kiểm tra độ nhạy tương phản, có khả năng nó sẽ được thực hiện sau khi kiểm tra thị lực tiêu chuẩn và trước khi đồng tử của bạn bị giãn.
Nếu bạn yêu cầu điều chỉnh thị lực, việc kiểm tra thường được thực hiện trong khi bạn đeo kính mắt hoặc kính áp tròng.
Việc kiểm tra độ tương phản cần được thực hiện một cách cá nhân trên từng đôi mắt riêng biệt để có đưa ra những chẩn đoán chính xác cuối cùng về bệnh lý của mắt.
Vì một số lí do khác, chẳng hạn như khi kiểm tra thị lực thể thao hoặc khi đánh giá thị lực sau thử kính áp tròng hay sau phẫu thuật LASIK; đục thủy tinh thể, bài kiểm tra có thể được thực hiện với cả hai mắt mở.
Chức năng độ nhạy tương phản
Các phép đo độ nhạy tương phản chi tiết về kích thước (tần số không gian) và độ tương phản sẽ được sử dụng để vẽ đồ thị chức năng độ nhạy tương phản của từng người.
Các mục tiêu cách tử sóng hình Sin với các thanh dày hơn biểu thị tần số không gian thấp; các mục tiêu có thanh mỏng hơn biểu thị tần số không gian cao hơn. Với phương pháp này, việc xác định chức năng độ nhạy tương phản của cũng giống như đánh giá mức độ nhạy cảm của thính giác, chúng liên quan đến việc sử dụng các âm vực thấp và cao cũng như các biến thể âm lượng.
Chức năng độ nhạy tương phản của bạn về cơ bản là một đồ thị đường cong. Chúng sẽ xác định mức độ tương phản thấp nhất có thể phát hiện ở một tần số không gian nhất định đang được kiểm tra.
Thông thường, với các vật thể được hệ thống thị giác của con người phát hiện, những vật có tần số không gian cao (cách tử sóng hình sin với các thanh mỏng) phải có độ tương phản cao hơn so với các vật thể có tần số không gian thấp hơn (cách tử với các thanh có chiều rộng trung bình).
Giải pháp nào cho một đôi mắt có độ nhạy tương phản thấp?
Kết quả kiểm tra độ nhạy tương phản có thể giúp bác sĩ mắt xác định những vấn đề về mắt bạn có thể gặp phải như quang sai bậc cao hoặc một số vấn đề khác. Các tình trạng này đều có thể khắc phục được bằng kính mắt đặc biệt hoặc phẫu thuật mắt.
Khi bị chẩn đoán với độ nhạy tương phản thấp, bạn sẽ được bác sĩ khuyên dùng các loại kính có bộ lọc màu vàng để cải thiện khả năng nhận biết độ tương phản.
Còn khi bạn có nhu cầu đi đo và cắt mắt kính, thì các loại kính áp tròng có phủ lớp chống phản chiếu được mọi người sử dụng nhiều hơn so với loại tròng kính thông thường.
Bên cạnh đó, một số loại tròng kính tiền sóng tùy chỉnh được trong nhiều trường hợp có thể cải thiện độ nhạy tương phản và tăng tầm nhìn ban đêm.
Trong nhiều trường hợp, thực hiện phẫu thuật LASIK tiền sóng tùy chỉnh có thể giúp giảm quang sai bậc cao và tăng cường đồ nhạy tương phản.
Một số ống kính nội nhãn cao cấp được thiết kế với công nghệ sóng mặt cũng có thể làm giảm quang sai bậc cao và cải thiện độ nhạy tương phản sau phẫu thuật đục thủy tinh thể.