Việc chọn lựa bác sĩ nhãn khoa phù hợp với bản thân là một quyết định sức khỏe vô cùng quan trọng. Đó phải là người bạn có thể hoàn toàn tin tưởng để gửi gắm đôi mắt – giác quan quý giá của mỗi người với mong muốn nhận được chăm sóc tốt nhất và duy một trì thị lực khỏe mạnh lâu dài về sau.
Bước đầu tiên bạn phải làm trước khi đưa ra quyết định về việc chọn lựa một bác sĩ phù hợp là trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về bác sĩ ngành nhãn khoa. Hiện nay có hai loại bác sĩ chuyên khoa mắt gồm: bác sĩ nhãn khoa (ophthalmologists) và bác sĩ đo thị lực (optometrists). Ngoài ra, còn một loại chuyên viên nữa trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe thị giác là: kỹ thuật viên làm kính mắt (optician).
Contents
Bác sĩ đo thị lực (optometrists) là những ai?
Bác sĩ đo thị lực
Bác sĩ đo thị lực là các bác sĩ cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe chính cho việc chăm sóc mắt định kỳ. Họ đã được đào tạo chuyên nghiệp và cấp phép để kiểm tra mắt.
Họ có thể kiểm tra mắt, chẩn đoán bệnh và điều trị các vấn đề về thị lực. Cụ thể, bác sĩ đo thị lực có thể cung cấp một số dịch vụ sau:
– Kiểm tra mắt định kỳ cho người có vấn đề về thị giác, bao gồm giáo dục sức khỏe mắt, đưa ra các phương pháp, bài tập điều chỉnh thị lực hợp lý cho từng trường hợp bệnh lý;
– Đủ chuyên môn để kiểm tra và chẩn đoán tình trạng mắt;
– Nếu bệnh nhân cần điều chỉnh thị giác, bác sĩ đo thị lực có thể đo và cắt kính mắt, kính áp tròng hoặc thực hiện một số thủ tục tiểu phẫu cho mắt.
Bác sĩ đo thị lực còn được cấp phép để kê đơn thuốc cho một số bệnh lý thị giác và tật khúc xạ nhất định của mắt. Phạm vi chăm sóc y tế mà các bác sĩ khám thị lực có thể cung cấp đã được quy định một cách rõ ràng và chúng cần được tuân thủ một cách đầy đủ.
Bác sĩ khám thị lực
Bác sĩ khám thị lực cũng có thể tham gia chăm sóc trước và sau phẫu thuật, nhưng quá trình phẫu thuật mắt phải được thực hiện bởi bác sĩ nhãn khoa. Một số bác sĩ có thể thực hiện các ca phẫu thuật nhỏ như cắt bỏ dị vật mắt, phẫu thuật mắt bằng laser hay can thiệp vào một số ca phẫu thuật bổ sung.
Về trình độ học vấn, các bác sĩ khám thị lực mắt phải hoàn thành chương trình đại học bốn năm về y học, cộng với bốn năm đào tạo chuyên môn sau đại học. Các yêu cầu giáo dục, đào tạo và trình độ chuyên môn của bác sĩ nhãn khoa tương đương với quá trình đào tạo của một nha sĩ.
Tương tự như một bác sĩ nhãn khoa, bác sĩ đo thị lực cũng được yêu cầu phải hoàn thành những yêu cầu đào tạo, giáo dục cần thiết trên cơ sở liên tục, thường xuyên. Chỉ có như vậy, họ mới có thể duy trì được giấy phép hành nghề của mình và trang bị đầy đủ kiến thức về các tiêu chuẩn y khoa mới nhất trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe mắt.
Bác sĩ nhãn khoa (ophthalmologist) là những ai?
Bác sĩ nhãn khoa (ophthalmologist) là các bác sĩ y khoa được đào tạo chuyên nghiệp để cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe mắt và phạm vi khám bệnh hoàn toàn tương đồng với giới hạn chuyên môn của một bác sĩ đo thị lực. Họ có thể khám mắt, chẩn đoán và điều trị bệnh, kê đơn thuốc, đo và cắt kính mắt, kính áp tròng nếu bệnh nhân muốn điều chỉnh thị lực.
Điểm khác biệt duy nhất ở đây là, nếu bác sĩ đo thị lực bị hạn chế và không được phép thực hiện một số ca phẫu thuật; thì các bác sĩ nhãn khoa có thể thực hiện bất kỳ các quy trình phẫu thuật mắt cần thiết.
Bác sĩ nhãn khoa thường cung cấp các dịch vụ sau:
– Điều trị phẫu thuật nội khoa và ngoại khoa;
– Chăm sóc phục hồi chức năng sau phẫu thuật mắt;
– Các bác sĩ nhãn khoa sau 12 năm đào tạo trở lên để có thể thực hiện các thủ tục phẫu thuật chuyên sâu cho các bệnh lý về mắt. Vì đây là chuyên môn của họ, nên hầu hết các bác sĩ nhãn khoa sẽ tập trung vào việc phẫu thuật và lựa chọn phẫu thuật làm phạm vi chăm sóc chính của họ.
Chuyên viên đo mắt là những ai?
Chuyên viên đo mắt (optician) không phải là một bác sĩ chuyên về mắt, nhưng họ là những thành phần có đóng góp quan trọng trong đội ngũ những người chăm sóc sức khỏe mắt cho bạn. Chuyên viên đo mắt dựa trên cơ sở kiểm tra, đánh giá thị lực được thực hiện bởi các bác sĩ nhãn khoa, bác sĩ đo thị lực để lắp ráp và bán mắt kính, mắt áp tròng cho khách hàng.
Đào tạo chuyên viên đo mắt không không đòi hỏi quá trình đào tạo chuyên sâu như của bác sĩ nhãn khoa hoặc bác sĩ đo thị lực. Một chuyên viên đo mắt không nhất thiết phải có bằng cấp chính thức. Họ chỉ cần hoàn thành chương trình đào tạo nghề kéo dài từ khoảng 1 đến 2 năm là có thể được cấp phép hành nghề và tham gia vào các dịch vụ chăm sóc sức khỏe mắt. Ngoài ra, một số có thể được chứng nhận thông qua học nghề tại nhà theo bác sĩ nhãn khoa hoặc bác sĩ đo thị lực.
Chuyên viên đo mắt (optician) cung cấp những dịch vụ sau:
– Nhận và kê đơn thuốc từ bác sĩ nhãn khoa và bác sĩ đo thị lực; đo, lắp và điều chỉnh gọng kính;
– Giúp khách hàng chọn gọng kính, kính áp tròng và các phụ kiện hỗ trợ khác;
– Không giống như bác sĩ nhãn khoa và bác sĩ đo thị lực, chuyên viên đo mắt không được phép thực hiện kiểm tra, chẩn đoán hoặc điều trị bất kỳ tình trạng mắt nào.
Nên lựa chọn bác sĩ đo thị lực hay bác sĩ nhãn khoa?
Nếu trong trường hợp đôi mắt bạn hoàn toàn khỏe mạnh và không yêu cầu bất kỳ điều trị chuyên khoa hay một ca phẫu thuật nào, việc lựa chọn bác sĩ chăm sóc sức khỏe mắt định kỳ cho bạn hoàn toàn phụ thuộc vào sự ưu tiên và chọn lựa cá nhân.
Cả bác sĩ nhãn khoa và bác sĩ đo thị lực đều cung cấp dịch vụ chăm sóc mắt một cách chuyên nghiệp và đầy đủ; họ đều được đào tạo bài bản để phát hiện, chẩn đoán và điều trị các bệnh lý mắt cần điều trị y tế và phi y tế.
Còn trong trường hợp bạn đã mắc hoặc từng mắc các bệnh lý mắt hay tật khúc xạ như bệnh cườm nước (glaucoma), thoái hóa điểm vàng (age-related macular degeneration) hoặc đục thuỷ tinh thể (cataracts); thì việc tìm kiếm sự chăm sóc từ các bác sĩ mắt đã được đào tạo và có kỹ năng cao trong việc theo dõi và điều trị tình trạng của bạn là một điều rất quan trọng. Khi đó, đối tượng bác sĩ phù hợp nhất để xử lý các vấn đề phức tạp trên của mắt là bác sĩ nhãn khoa (ophthalmologist).
Hầu hết các bác sĩ nhãn khoa chỉ cung cấp điều trị y tế cho các vấn đề về mắt phổ biến (như khô mắt, nhiễm trùng mắt) và một số bệnh mãn tính về mắt (như bệnh cườm nước). Nhưng một số rối loạn thị lực cần được điều trị bởi bác sĩ nhãn khoa, đặc biệt là các trường hợp yêu cầu phải phẫu thuật hoặc chăm sóc chuyên khoa.
Trong nhiều trường hợp, bác sĩ nhãn khoa và bác sĩ đo thị lực có thể cùng nhau chăm sóc các ca chữa trị mắt cụ thể. Trường hợp này được gọi là đồng quản lý (co-management).
Với các trường hợp đồng quản lý, bác sĩ chăm sóc chính của bạn (thường là bác sĩ đo thị lực) sẽ giới thiệu bạn đến một bác sĩ chuyên khoa (thường là bác sĩ nhãn khoa) để chẩn đoán và lên kế hoạch điều trị dứt điểm. Bác sĩ nhãn khoa có thể đảm nhiệm mặt chẩn đoán bệnh; thực hiện phẫu thuật mắt hoặc cả hai. Sau khi tình trạng mắt đã được kiểm soát hoặc điều trị bằng phẫu thuật, bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa bạn trở lại với bác sĩ chăm sóc mắt chính. Họ sẽ tiếp tục theo dõi, điều trị tình trạng của bạn và thực hiện các chăm sóc hậu phẫu thuật dựa trên các khuyến nghị của bác sĩ chuyên khoa.
Đồng quản lý là một giải pháp tốt nếu bạn vẫn hài lòng với chất lượng chăm sóc mắt của bác sĩ chăm sóc chính nhưng cần vấn đề mắt của mình được điều trị bởi một chuyên gia có kinh nghiệm.
Bảo hiểm y tế và việc lựa chọn bác sĩ chăm sóc mắt
Nếu bạn có bảo hiểm thị lực hoặc chính sách bảo hiểm y tế chi trả cho việc chăm sóc mắt, một yếu tố trong việc chọn bác sĩ nhãn khoa là lựa chọn dịch vụ khám bệnh ở các bệnh viện đúng tuyến. Bằng việc lựa chọn khám chữa bệnh đúng tuyến, người bệnh sẽ được hưởng từ 80% chi phí khám chữa bệnh. Ngoài ra, nếu do điều kiện hoàn cảnh buộc phải tham gia chữa trị tại các bệnh viện trái tuyến, bạn vẫn có thể hưởng từ 40% chi phí khám chữa bệnh theo Luật y tế.
Bên cạnh đó, nếu bạn tìm kiếm dịch vụ chăm sóc mắt định kỳ từ các cơ sở khám thị lực tư, việc chi trả sẽ hoàn toàn độc lập và bạn sẽ phải tự lên kế hoạch chi trả cho chính mình.
Ở Việt Nam, bảo hiểm y tế khi đi khám mắt chỉ được áp dụng cho một số vấn đề về mắt nhất định. Theo điều 23 Luật Bảo hiểm y tế, dưới đây là các trường hợp không được hưởng bảo hiểm:
– Điều trị lác, cận thị và các tật khúc xạ mắt (trừ việc điều trị lác, cận thị và tật khúc xạ cho trẻ dưới 6 tuổi;
– Các buổi kiểm tra mắt định kỳ.
Một số yếu tố phụ khi lựa chọn bác sĩ nhãn khoa
Khi tìm hiểu về các dịch vụ mà các bác sĩ nhãn khoa cung cấp, hãy xem xét trước đến cả trường hợp bạn có thể có vấn đề cần điều trị vượt quá phạm vi chăm sóc của bác sĩ. Khi đó, bạn sẽ được chuyển đến bác sĩ chuyên khoa nào và phẫu thuật ra sao?
Cuối cùng, một yếu tố chính bạn nên cân nhắc khi chọn bác sĩ nhãn khoa là lắng nghe đề xuất từ bạn bè, người thân hoặc đồng nghiệp. Đây là một cách hữu hiệu để có thể tìm được một bác sĩ nhãn khoa thân thiện, có năng lực và chu đáo, đặc biệt là tránh những rủi ro phiền phức khi bạn đi khám mắt.
Chúc bạn lựa chọn được một bác sĩ nhãn khoa giỏi cho mình và người thân!