Bài viết sau đây, Eyelight Việt Nam xin chia sẻ một số câu hỏi và câu trả lời về võng mạc và các bệnh lý liên quan, được tổng hợp từ độc giả gửi về. Các bác sĩ của chúng tôi sẽ giải đáp thắc mắc của bạn
HỎI: Tôi bị bong võng mạc ở cả hai mắt. Tôi đã phẫu thuật phục hồi thị lực ở mắt phải nhưng chưa làm ở mắt trái. Tôi muốn hỏi có phương pháp mới nào giúp tôi điều trị bong võng mạc được không? Hiện tại, tôi cảm thấy mắt mình khá nhạy cảm với ánh sáng và mí mắt trái của tôi đã bắt đầu sụp xuống (sụp mí mắt bẩm sinh). Tôi được cho biết là ghép mắt không phải là một lựa chọn tốt, nhưng tôi cảm thấy chắc chắn có cách nào đó để cải thiện tình hình. Tôi rất mong nhận được sự tư vấn.
ĐÁP: Bong võng mạc mạn tính thường không thể cứu vãn được, ngay cả với các kỹ thuật phẫu thuật võng mạc tân tiến nhất hiện nay. Không có cái gọi là ghép mắt, chỉ có cấy ghép giác mạc, và điều này sẽ không giúp ích gì cho bệnh bong võng mạc. Kính áp tròng màu hoặc kính mắt có tròng kính đổi màu hoặc tròng kính màu khác đôi khi có thể giúp giảm độ chói cho mắt của bạn.
HỎI: Năm 1972, tôi bị chấn thương ở mắt trái. Sau đó, bệnh đục thủy tinh thể hình thành trong mắt. Và vào năm 1976-1977, tôi đã phẫu thuật để loại bỏ đục thủy tinh thể. Tôi muốn hỏi: cấy ghép thấu kính nội nhãn có giúp lấy lại thị lực không? Cho đến bây giờ mức thị lực của tôi chỉ còn lại khoảng 5%.Trong lần khám mắt gần đây, bác sĩ cho biết mắt trái của tôi đã bị bong võng mạc và tôi hầu như không còn nhìn được gì ở mắt này, liệu tôi có cần điều trị bong võng mạc hay không?
ĐÁP: Nếu bong võng mạc là nguyên nhân gây suy giảm thị lực ở bạn thì cấy ghép thấu kính nội nhãn sẽ không giúp ích gì. Phẫu thuật bong võng mạc được thực hiện nhiều năm sau chấn thương có lẽ sẽ không thành công.
HỎI: Bệnh tiểu đường ảnh hưởng đến mắt của tôi như thế nào?
ĐÁP: Bệnh tiểu đường có thể gây tổn thương các mạch máu nhỏ trong võng mạc, dẫn đến bệnh võng mạc tiểu đường. Khi đó, các mạch máu này có thể phình ra và rò rỉ máu, gây sưng và ảnh hưởng đến thị lực. Nếu tình trạng này không được kiểm soát, mắt sẽ cố gắng tạo ra các mạch máu mới. Tuy nhiên, những mạch máu mới này thường yếu và dễ rò rỉ, gây xuất huyết và tổn thương thêm cho võng mạc. Những thay đổi này có thể dẫn đến mất thị lực không thể phục hồi. Mặc dù việc kiểm soát tốt bệnh tiểu đường giúp giảm nguy cơ, nhưng ngay cả khi kiểm soát tốt, bạn vẫn có thể phát triển bệnh võng mạc tiểu đường. Do đó, việc khám mắt định kỳ hàng năm là rất quan trọng để phát hiện và điều trị sớm
HỎI: Tôi đã từng phẫu thuật nẹp củng mạc (scleral buckling) để điều trị bong võng mạc. Hiện tại, thị lực của tôi thỉnh thoảng bị mờ, có lúc lại rõ. Tôi cũng bị dị ứng mắt. Liệu có thể do phẫu thuật trước đây gây ra tình trạng mờ mắt hiện tại không?
ĐÁP: Thị lực mờ sau phẫu thuật nẹp củng mạc có thể do nhiều nguyên nhân. Một khả năng là đục thủy tinh thể, đặc biệt sau khi thực hiện phẫu thuật này. Ngoài ra, các yếu tố khác như dị ứng mắt cũng có thể ảnh hưởng đến thị lực. Để xác định chính xác nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nhãn khoa để được tư vấn và kiểm tra kỹ lưỡng
HỎI: Khi đọc kết quả khám mắt, tôi thấy có chữ “nebus” ở mắt của tôi. Vậy, nebus là gì?
ĐÁP: Có thể bác sĩ đang nói tới “nevus”- một dạng tàn nhang sắc tố, thường gặp trên võng mạc mắt. Chuyên gia sẽ kiểm tra và có thể chụp ảnh để theo dõi tình trạng của nó trong tương lai. Giống như tàn nhang trên da, các bác sĩ sẽ theo dõi nevus trên võng mạc để đảm bảo nó không thay đổi về kích thước, hình dạng hay độ cao
HỎI: Tôi bị điếc bẩm sinh do bệnh rubella lây truyền từ mẹ tôi. Cũng vì thế mà màu mắt của tôi đã bị thay đổi do căn bệnh này. Tôi muốn biết thêm thông tin về: bệnh rubella gây ra thay đổi màu mắt như thế nào?
ĐÁP: Rubella, hay còn gọi là sởi Đức, là một bệnh nhiễm virus có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt khi phụ nữ mang thai nhiễm virus này trong ba tháng đầu thai kỳ. Một trong những biến chứng ở mắt liên quan đến rubella là viêm võng mạc sắc tố, thường được biểu hiện bằng các đốm giống như “muối và hạt tiêu” trên võng mạc. Tuy nhiên, màu mống mắt (iris) thay đổi hoặc bong ra do rubella là rất hiếm và không phải là triệu chứng điển hình của bệnh.
HỎI: Tuổi cao có phải là nguyên nhân gây lỗ rách ở phía sau giác mạc không?
ĐÁP: Giác mạc là lớp mô trong suốt ở phía trước mắt, chịu trách nhiệm tập trung ánh sáng vào võng mạc để tạo ra hình ảnh rõ nét. Tuổi tác có thể gây ra các thay đổi ở mắt, nhưng việc xuất hiện lỗ ở giác mạc là rất hiếm. Tuy nhiên, tuổi tác cao có thể gây ra các vấn đề khác liên quan đến võng mạc, như lỗ hoàng điểm. Lỗ hoàng điểm là một vết rách nhỏ ở trung tâm võng mạc (hoàng điểm), ảnh hưởng đến thị lực trung tâm. Nguyên nhân thường liên quan đến sự co kéo của dịch kính hoặc các yếu tố khác liên quan đến lão hóa. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về thị lực, nên tham khảo ý kiến bác sĩ nhãn khoa để được tư vấn và kiểm tra chi tiết.
HỎI: Tôi muốn hỏi về một căn bệnh về mắt có tên là bệnh nang hoàng điểm ở thiếu niên liên kết nhiễm sắc thể X, cùng với rung giật nhãn cầu ngang bẩm sinh. Bác sĩ có thể cho tôi biết thông tin gì về bệnh lý này không?
ĐÁP: Bạn đang đề cập đến hai tình trạng mắt: Bệnh nang hoàng điểm ở thiếu niên liên kết nhiễm sắc thể X (X-linked juvenile retinoschisis (XLRS) và rung giật nhãn cầu ngang bẩm sinh. Dưới đây là thông tin về từng bệnh:
Bệnh nang hoàng điểm ở thiếu niên liên kết nhiễm sắc thể X:
Đây là một bệnh lý di truyền liên kết với nhiễm sắc thể X, thường ảnh hưởng đến nam giới trong giai đoạn thiếu niên. Bệnh đặc trưng bởi sự xuất hiện của các nang trong võng mạc, đặc biệt ở vùng hoàng điểm, dẫn đến giảm thị lực trung tâm. Triệu chứng có thể bao gồm:
- Giảm thị lực trung tâm.
- Xuất hiện các nang trong võng mạc với hình ảnh “căm xe đạp”.
Hiện tại, chưa có phương pháp chữa trị hoàn toàn cho bệnh này. Việc theo dõi và quản lý bệnh có thể giúp giảm thiểu ảnh hưởng đến thị lực.
Rung giật nhãn cầu ngang bẩm sinh:
Rung giật nhãn cầu là tình trạng mắt chuyển động không tự chủ, lặp đi lặp lại theo các hướng khác nhau. Khi xuất hiện từ khi sinh hoặc trong những tháng đầu đời, gọi là rung giật nhãn cầu bẩm sinh. Nếu chuyển động chủ yếu theo chiều ngang, được gọi là rung giật nhãn cầu ngang bẩm sinh. Triệu chứng thường gặp:
- Chuyển động mắt liên tục, không kiểm soát theo hướng ngang.
- Giảm thị lực, đặc biệt là khả năng nhìn chi tiết.
Nguyên nhân có thể do di truyền hoặc liên quan đến các vấn đề về mắt như bệnh võng mạc sắc tố, thiếu mống mắt, hoặc dây thần kinh thị giác phát triển không đầy đủ. Điều trị có thể bao gồm:
- Đeo kính mắt hoặc kính áp tròng để cải thiện thị lực.
- Tạo môi trường có ánh sáng tốt để hỗ trợ nhìn rõ hơn.
- Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể được xem xét để điều chỉnh cơ mắt.
Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu của một trong hai bệnh lý trên, nên tham khảo ý kiến bác sĩ nhãn khoa để được tư vấn và hỗ trợ điều trị phù hợp.