Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác thường xảy ra ở những người trên 65 tuổi, tuy nhiên trong một số trường hợp bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến trẻ em và thanh thiếu niên. Bệnh có thể gây mất thị lực nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Sau đây là một số câu hỏi thường gặp về thoái hóa điểm vàng.
Contents
Thoái hóa điểm vàng là gì?
Thoái hóa điểm vàng hay còn gọi là thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (Age-related Macular degeneration hay AMD), là tình trạng điểm vàngĐiểm vàng (hoàng điểm): là một cấu trúc nhỏ nằm ở trung tâm võng mạc, phía sau mắt, có kích thước khoảng 5mm. Đây là vùng nhạy cảm nhất của võng mạc, nơi tập trung hàng triệu tế bào cảm thụ ánh sáng, đặc biệt là tế bào nón, giúp mắt nhận biết màu sắc và chi tiết nhỏ của hình ảnh. Điểm vàng chịu trách nhiệm cho thị lực trung tâm, cho phép chúng ta nhìn rõ các vật thể ngay trước mắt, đọc chữ và nhận diện khuôn mặt. của mắt bị phá vỡ, dẫn đến mất thị lực từ từ hoặc đột ngột ở vùng trung tâm mắt.
Thoái hóa điểm vàng có phải lúc nào cũng do tuổi tác gây ra không?
Thoái hóa điểm vàng thường ảnh hưởng chủ yếu đến những người cao tuổi (trên 65 tuổi). Đây cũng là lý do vì sao thuật ngữ thoái hóa điểm vàng do tuổi tác lại được sử dụng để mô tả tình trạng này.
Tuy nhiên, một số tác nhân khác cũng có thể gây ra thoái hóa điểm vàng cho cả trẻ em và thanh niên, chẳng hạn như sử dụng thuốc hoặc bệnh di truyền (ví dụ bệnh StargardtBệnh Stargardt” là một dạng thoái hóa điểm vàng di truyền, thường xuất hiện ở trẻ em và thanh niên. Bệnh gây tích tụ chất béo ở hoàng điểm, phần trung tâm của võng mạc, dẫn đến mất thị lực trung tâm. Hiện chưa có phương pháp điều trị dứt điểm cho bệnh Stargardt, nhưng các chương trình phục hồi thị lực có thể giúp bệnh nhân tận dụng tối đa khả năng thị giác còn lại.).
Bệnh thoái hóa điểm vàng có phải vấn đề đáng lo không?
Hiện nay, bệnh thoái hóa điểm vàng thực sự đang trở thành một vấn đề gây nhức nhối đối với nền y học thế giới và Việt Nam. Một số yếu tố có thể gây ra vấn đề này, bao gồm sự gia tăng mạnh mẽ của tia cực tím từ ánh nắng mặt trời khi tầng ozon đang mỏng dần, các chất ô nhiễm từ môi trường, khói thuốc lá, chế độ dinh dưỡng không lành mạnh hoặc bệnh béo phì. Một nguyên nhân khác cũng có thể là do tình trạng già hóa dân số, vì nguy cơ thoái hóa điểm vàng tăng lên theo tuổi tác.
Đối tượng nào có nguy cơ cao bị thoái hóa điểm vàng?
Những đối tượng có nguy cơ cao dễ mắc phải thoái hóa điểm vàng thường bao gồm:
- Người trên 65 tuổi
- Người thường xuyên hút thuốc lá hoặc hút thuốc lá thụ động
- Người da trắng
- Thành viên trong gia đình từng có người bị thoái hoá điểm vàng
Ngoài ra, bạn cũng sẽ có nguy cơ mắc bệnh nếu thường xuyên sử dụng những loại thuốc sau:
- Thuốc Aralen (chloroquine)
- Thuốc có chứa phenothiazine hoặc các biến thể của nó, ví dụ như thuốc: Thorazine (chlorpromazine), Mellaril (thioridazine), Prolixin (fluphenazine), Trilafon (perphenazine) và Stelazine (trifluoperazine).
Có cách nào giúp ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng không?
Mặc dù không có biện pháp cụ thể nào có thể ngăn ngừa được bệnh thoái hóa điểm vàng, tuy nhiên mọi người nên đeo kính râm có khả năng chống tia UV 100% và đội mũ rộng vành khi ra ngoài trời để bảo vệ mắt.
Bên cạnh đó, bạn cũng nên thường xuyên tập thể dục, không hút thuốc lá, ăn uống lành mạnh với nhiều rau xanh, hoa quả tươi. Nhớ bổ sung thêm các chất chống oxy hóaChất chống oxy hóa” là loại chất ức chế quá trình oxy hóa và có khả năng bảo vệ cơ thể khỏi những tác động gây hại từ các gốc tự do. Các gốc tự do là các phân tử tự có một hoặc nhiều electron chưa được ghép đôi, do đó chúng thường gây phá hủy tế bào của cơ thể và dẫn đến một số căn bệnh nguy hiểm. Một số loại vitamin có tính chất chống oxy hóa cao, bao gồm vitamin B, C và beta carotene. Ngoài ra, trong quả việt quất cũng rất giàu chất chống oxy hóa, vì vậy bạn nên ăn việt quất thường xuyên trong chế độ ăn hằng ngày. Chưa hết, chất chống oxy hóa còn giúp ngăn ngừa đáng kể được bệnh thoái hóa điểm vàng và các bệnh về mắt khác., kẽm, lutein và zeaxanthin và các axit béo thiết yếu cho cơ thể.
Sau cùng, bạn cần hạn chế tiếp xúc với các nguồn ánh sáng xanh có hại và đi khám mắt định kỳ để phát hiện và điều trị bệnh thoái hoá điểm vàng sớm nhất.
Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh thoái hóa điểm vàng là gì?
Các dấu hiệu ban đầu của bệnh thoái hóa điểm vàng thường bao gồm xuất hiện các đường gợn sóng, tầm nhìn mờ, gặp các vấn đề thị lực vào ban đêm hoặc quầng tối ở thị lực vùng trung tâm của mắt bạn.
Trong trường hợp không biểu hiện ra các triệu chứng cụ thể, bệnh thoái hóa điểm vàng có thể được phát hiện thông qua các chẩn đoán lâm sàng tại bệnh viện hoặc phòng khám. Chẩn đoán sớm sẽ giúp bạn ngăn ngừa được nguy cơ bệnh tiến triển nặng trọng hơn.
Có những loại thoái hóa điểm vàng nào?
Thoái hóa điểm vàng thường được phân thành hai loại, bao gồm dạng khô và dạng ướt, trong đó thoái hóa điểm vàng dạng khô (chiếm khoảng 90% số trường hợp mắc bệnh) thường phổ biến hơn so với dạng ướt (chiếm 10%).
Thoái hoá điểm vàng thể khô có nguyên nhân là do các tế bào hoàng điểm dần già đi và chết dần, do sự lắng đọng sắc tố bên trong điểm vàng hoặc do kết hợp cả hai yếu tố trên.
Đối với thoái hóa điểm vàng thể ướt, các mạch máu mới sẽ phát triển bên dưới võng mạc và làm rò rỉ máu kèm theo chất lỏng. Sự rò rỉ này khiến cho các tế bào võng mạc chết đi và tạo ra các điểm mù trong tầm nhìn trung tâm của mắt.
Thoái hóa điểm vàng có chữa được không?
Thực chất, thoái hóa điểm vàng không thể chữa khỏi hoàn toàn. Hầu hết các phương pháp điều trị chỉ có thể làm chậm hoặc ngăn chặn sự tiến triển của bệnh (ví dụ có thể ngăn chặn hoàn toàn tiến triển của thoái hóa điểm vàng thể ướt). Do đó, việc chẩn đoán sớm bệnh đóng một vai trò vô cùng quan trọng, góp phần mang lại hiệu quả cao trong quá trình điều trị bệnh.
Hiện nay có những phương pháp điều trị thoái hóa điểm vàng nào?
Hiện nay có một số phương pháp điều trị y tế đã được FDA chấp nhận và đưa vào sử dụng cho bệnh AMD thể ướt, bao gồm tiêm Lucentis, Macugen và Eylea vào mắt.
Ngoài ra, phương pháp phẫu thuật laser quang đôngLaser quang đông: là thủ thuật sử dụng tia laser để làm đông các tế bào và gây sẹo, từ đó giúp bịt kín các mạch máu bị rò rỉ, đồng thời ngăn ngừa các mạch máu mới bị rò rỉ, dùng trong những bệnh như thoái hóa điểm vàng và bệnh võng mạc tiểu đường. đôi khi có thể làm chậm quá trình mất thị lực cho các bệnh nhân bị thoái hóa điểm vàng thể ướt.
Đối với thoái hoá điểm vàng thể khô: thì ở thời điểm hiện tại vẫn chưa có bất kỳ phương pháp điều trị nào được FDA chấp thuận sử dụng. Tuy nhiên, dựa trên các nghiên cứu lâm sàng cho thấy một số chất dinh dưỡng và chất chống oxy hóa có thể làm chậm quá trình tiến triển của AMD thể khổ. Do đó các bác sĩ nhãn khoa thường khuyên những người có nguy cơ cao bị thoái hóa điểm vàng hoặc có các triệu chứng sớm của bệnh nên bổ sung một số chất dinh dưỡng cụ thể, như vitamin A, C và E, kẽm, lutein, zeaxanthin hoặc các axit béo thiết yếu.
Những bệnh nhân có vấn đề về thị lực do thoái hóa điểm vàng gây ra cũng có thể sử dụng các thiết bị hỗ trợ thị lực (LVD) để việc đọc sách hay thực hiện các hoạt động khác một cách dễ dàng hơn.